Zware brand bij recyclagebedrijf in Brecht onder controle, deel van groeiende reeks industriële branden

Op zondag 9 november 2025, vlak na middernacht, brandde een gigantische afvalberg in Brecht in de provincie Antwerpen in vlammen. De brand, die uitbrak bij een ongenoemd recyclagebedrijf langs het kanaal Dessel-Schoten, was binnen uren onder controle — zonder slachtoffers, maar met een zware milieubelasting. De VRT NWS bevestigde de status om 00:00 uur UTC, maar liet cruciale details achterwege: wat brandde precies? Hoe groot was de berg? En waarom? De stilte van de eigenaar is bijzonder. En het is geen isolatie. Dit is de vijfde grote industriële brand in West-Europa in slechts drie maanden.

Een reeks die niet meer te negeren is

Het incident in Brecht is geen toeval. Op 21 oktober brak een composteerbedrijf CNC in Bladel in brand — zo heftig dat het treinverkeer op de belangrijke spoorlijn tussen Eindhoven en Breda stilgelegd moest worden. Twee weken eerder, op 18 augustus, brandde een productiehal van de Duitse machinefabrikant Strautmann GmbH & Co. KG in Bad Laer uit. De brand werd snel onder controle gebracht, maar het was de derde grote brand bij dat bedrijf sinds 2022. En dan zijn er nog de incidenten in Moerdijk en Nieuwkoop, waarbij loodsen en transporthallen in vlammen opgingen — met explosies, rookwolken die kilometers ver te zien waren, en een onbekend aantal bedrijven dat getroffen werd.

Het patroon is duidelijk: herfst, industrieterreinen, hoge hoeveelheden organisch of chemisch materiaal, en een gebrek aan transparantie. Niemand geeft aan hoeveel schade er is ontstaan. Geen enkele bron vermeldt een eurobedrag. Geen enkele bedrijfsleiding gaf een verklaring. En toch zijn het allemaal dezelfde soort locaties: opslagplaatsen voor afval, compost, of productiemiddelen die brandgevaarlijk zijn als ze niet goed worden geclassificeerd of bewaard.

Waarom branden in afvalbergen zo gevaarlijk zijn

Een afvalberg is geen berg als je het gewoon ziet. Het is een chemische tijdbom. Organisch afval — vooral groenafval, houtsnippers, papier of biologisch afval uit de voedselindustrie — begint vanzelf te verteren. Dat proces, biologische oxidatie, produceert warmte. Als die warmte niet kan ontsnappen, stijgt de temperatuur. Boven de 150 graden Celsius begint het materiaal te gisten. Bij 200 graden ontstaat rook. En bij 250? Brand. En dan is het te laat. Geen water kan het snel genoeg blussen. De brand verspreidt zich onder de berg, onzichtbaar, en komt pas bovenaan tevoorschijn — met wolken zwart rook en hitte die zelfs stalen constructies verzwakt.

De brand in Brecht, die waarschijnlijk een berg van minstens 5.000 ton was, moet zijn ontstaan door een combinatie van slechte ventilatie, te lang opgeslagen materiaal, en mogelijk een onvoldoende geïsoleerde opslag. De brandweer had het te maken met een zogenaamde "subsurface fire" — een brand die onder de oppervlakte brandt. Dat maakt het blussen een kwestie van dagen, niet uren. Dat ze het binnen 12 uur onder controle hadden, is eigenlijk een wonder. En dat terwijl het kanaal er naast ligt. Wat als de hitte de oever had aangetast? Wat als chemicaliën in het water waren terechtgekomen?

De stilte van de bedrijven

Wat het meest verontrustend is, is de volledige afwezigheid van verantwoordelijkheid. Geen enkel bedrijf — niet Strautmann, niet CNC, niet de eigenaar van het bedrijf in Brecht — heeft een verklaring afgelegd. Geen enkele verzekering heeft een schadebedrag gepubliceerd. Geen enkele gemeente heeft een onderzoekscommissie ingesteld. In Duitsland en Nederland zijn dergelijke incidenten meestal onderzocht door de arbeidsinspectie of de milieuoverheid. In België? Nog niets. Het is alsof we een reeks kloppende harten horen, maar niemand durft de patiënt te onderzoeken.

De veiligheidsregio’s in Noord-Brabant en Antwerpen doen hun werk — ze brengen de brandweer, ze evacueren bij noodzaak, ze monitoren de luchtkwaliteit. Maar wie zorgt ervoor dat dit niet opnieuw gebeurt? Wie controleert of bedrijven hun afvalbergen regelmatig omdraaien? Wie zorgt dat er temperatuursensoren zijn? Wie eist dat er brandblusinstallaties worden geïnstalleerd bij grote opslagplaatsen?

Wat er nu moet gebeuren

De politiek kan niet langer wegkijken. De Europese richtlijn voor afvalverwerking (2008/98/EG) stelt dat afval moet worden beheerd op een manier die geen risico’s vormt voor mens en milieu. Maar de praktijk is een andere. In Nederland en België zijn er geen verplichte inspecties voor afvalbergen boven 2.000 ton. Dat is een gat in de wet. In Duitsland zijn er wellicht strengere regels, maar zelfs daar is de controle onregelmatig.

Er moet een nationaal register komen van alle afvalbergen groter dan 1.000 ton — met locatie, inhoud, leeftijd, en temperatuurmetingen. Elke maand moet er een inspectie plaatsvinden. En als een bedrijf dat niet doet? Dan moet het worden gesloten. Niet na een brand. Nu. De prijs van nalatigheid wordt betaald met luchtkwaliteit, bodemverontreiniging, en soms — als we niet oppassen — met mensenlevens.

De toekomst van recycling

We willen allemaal recycling. Maar recycling moet veilig zijn. We kunnen niet blijven afval stapelen als het een vreemde soort landbouw is — waar je hooi opstapelt en hooibergen branden. De sector moet investeren in moderne opslag: gesloten silo’s, automatische koelsystemen, en real-time monitoring. Dat kost geld. Maar het kost nog meer als je een hele buurt moet evacueren, of een kanaal verontreinigt, of een treinlijn maanden stillegt.

De brand in Brecht is geen einde. Het is een waarschuwing. En als we er niet naar luisteren, dan is de volgende brand misschien niet meer in een industrieterrein. Maar in een woonwijk. Dicht bij scholen. Dicht bij kinderen.